راهنمای استفاده از سرویس گوگل آنالیتیکس

یکی از معیارهای رسیدن به موفقیت در هر زمینه‌ای تحلیل آماری و عددی مولفه‌ها و زیرمولفه‌های آن موضوع است. مثلا وقتی که یک رژیم غذایی و یا یک برنامه‌ی ورزشی را شروع می‌کنیم «کالری‌شماری» آن هم به صورت منظم برای ما اهمیت دارد، چون که زمان رسیدن به موفقیت (تناسب اندام) را با تقریب نسبتا خوبی برای ما مشخص می‌کند.

این دید تحلیلی را می‌توانیم بیش‌تر تعمیم دهیم؛ در دنیای کسب و کارهای اینترنتی «آنالیز داده‌ها» از درجه‌ی اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ تا آن‌جا که بسیاری از سازمان‌های بزرگ با طراحی تیم آنالیز بودجه‌ی قابل توجهی را صرف بررسی داده‌های ورودی خود می‌کنند. این که روزانه، هفتگی و ماهانه چه تعداد از وبسایت فروشگاهی‌شان بازدید شده است، نرخ بازگشت (Bounce Rate) و نرخ تبدیل (Conversion Rate) هر صفحه به چه شکل بوده است و … از آن دسته از سوال‌هایی است که اگر جواب آن به درستی و با بررسی دقیق داده شود می‌تواند با شناسایی مشکلات احتمالی و آگاهی از نقاط قوت وبسایت به ما در جهت توسعه کسب و کارمان کمک کند.

گوگل آنالیتیکس چیست؟ چرا باید از آن استفاده کرد؟

یکی از ابزارهایی که می‌تواند اطلاعات کاملی را نسبت به وضعیت وبسایت ما ارائه دهد گوگل آنالیتیکس (Google Analytics) است. ابزاری که شرکت گوگل آن را در سال ۲۰۰۵ میلادی اجرایی کرد و هم‌اکنون چیزی در حدود ۲۹ میلیون وبسایت از خدمات آن استفاده می‌کنند. گوگل آنالیتیکس در کنار Google Ads ،  Search Console، Data Studio ترکیبی از ابزارهای دقیق، محبوب و پراستفاده هستند که امروزه بسیاری از صاحبان کسب و کار از خدمات آن‌ها استفاده می‌کنند.

برای آن که آگاهی دقیق و کاملی از رفتار مخاطب در سایت خود داشته باشیم باید به‌صورت منظم و مستمر داده‌هایی که از گوگل آنالیتیکس استخراج می‌شود را تجزیه و تحلیل کنیم. برای این که بدانیم بازدیدکنندگان از چه طریقی به سایت ما آمده‌اند، از کدام صفحات دیدن کرده‌اند، مدت زمان اقامتشان در هر صفحه چقدر بوده و از این دست سوالات باید از سرویس گوگل آنالیتیکس استفاده کنیم، زیرا که با در دست داشتن این اطلاعات ارزشمند می‌توان برای کسب و کار خود استراتژی دیجیتال مارکتینگ طراحی کرد؛ که در نتیجه‌ی آن افزایش بازدید و نهایتا افزایش سودآوری را به دنبال خواهد داشت.

استفاده از خدمات گوگل آنالیتیکس رایگان است؟

قاعدتا دوست داریم بعد از این سوال یک «بله» درست و حسابی بشنویم ولی جواب اصلی هم «بله» و هم «نه» است؛ البته لازم به اشاره است که برای کسب و کارهای کوچک تا متوسط نسخه رایگان گوگل آنالیتیکس بدون شک کافی و کاربردی خواهد بود.

چگونه گوگل آنالیتیکس را نصب کنیم؟

با تمامی مزایایی که از گوگل آنالیتیکس نام بردیم استفاده کردن از این سرویس چندان هم آسان نیست و حتی می‌شود گفت در نقاطی «گیج‌کننده» است. وجود پارامترهای مختلف، ابزارهای گوناگون و فراوانی گزارش‌ها برخورد اولیه با این سرویس را کمی پیچیده می‌کند. وقتی برای اولین بار پس از نصب آن وارد آن می‌شویم گویی پا به کابین خلبان هواپیما گذاشته‌ایم و از وجود آن همه دکمه و ابزار شگفت‌زده خواهیم شد.

• حساب کاربری خودتان را در گوگل آنالیتیکس بسازید.

ابتدا وارد صفحه گوگل آنالیتیکس می‌شوید؛ روی گزینه‌ی Start Measuring کلیک کنید. برای اکانت خود اسمی انتخاب کرده و در ادامه روی گزینه Show Advanced Option کلیک می‌کنید و تیک گزینه‌ی Create a Univercity Analytics Property را ‌می‌زنید، بعد از آن آدرس وبسایت را وارد کرده و نهایتا با موافقت با شرایط و ضوابط گوگل، اکانت گوگل آنالیتیکس ساخته می‌شود.

• Tracking ID را به وبسایت خود اضافه کنید.

پس از آن‌که حساب کاربری خود را در آنالیتیکس ساختیم نوبت به آن می‌رسد کدی که با نام Tracking ID شناخته می‌شود را به وبسایتمان اضافه کنیم. اگر به کد HTML صفحات وبسایت خود دسترسی دارید در ابتدای هر صفحه‌ای که مایلید اطلاعات آن استخراج شود در کنار تگ Head این کد را وارد کنید. اگر از وردپرس استفاده می‌کنید راه حل بسیار ساده زیر را پیشنهاد می‌کنم:

1. افزونه‌ی GA Google Analytics را نصب کنید.
2. پس از نصب به قسمت تنظیمات این افزونه بروید.
3. Tracking ID خود را در جعبه GA Tracking ID کپی کنید.
4. در قسمت Tracking Method Option گزینه‌ی Global Side Tag را انتخاب کنید.
5. تغییرات را ذخیره کنید.

تبریک می‌گم! شما از الان می‌توانید به خدمات گوگل آنالیتیکس دسترسی داشته و از آن استفاده کنید. ولی برای اطمینان بیایید یک تستی هم انجام بدهیم.

• مطمئن شوید که گوگل آنالیتیکس قابل استفاده است.

پس از آن‌که وارد این سرویس شدید از قسمت  Real Time روی گزینه Overviewکلیک کنید؛ حال با تلفن همراه خود وارد یکی از صفحات وبسایت خود شوید، در صورتی که مراحل نصب را به درستی انجام داده باشید در سمت چپ تصویر قسمتی که کاربرانی که در سایت شما فعال هستند را نشان می‌دهد باید عدد یک نمایش داده شود.

چگونه از گوگل آنالیتیکس استفاده کنیم؟

چنان‌چه گفته شد این سرویس محبوب گوگل از پارامترهای زیادی تشکیل شده است. در این‌جا سعی می‌کنم به معرفی تعدادی از عناصر مهم و کاربردی که دانستن آن‌ها برای شروع کار با آنالیتکس لازم است را به‌صورت خلاصه معرفی کنم:

گزارش Real Time

در این گزارش چنان‌چه از نام آن هم مشخص است از آن‌چه به‌صورت زنده و لحظه‌ای در حال حاضر بر روی وبسایت ما در حال رخ دادن است مطلع می‌شویم. اطلاعاتی نظیر چه تعداد کاربر هم‌اکنون در وبسایت حضور دارند، از چه صفحاتی بازدید می‌کنند، از چه طریقی وارد وبسایت شده‌اند، وسیله‌ای که با آن وارد شده‌اند کامپیوتر شخصی است و یا موبایل و از این دست اطلاعات.

گزارش Audience

Audience به معنای گروهی از بازدیدکنندگان است که در موضوعی خاص اشتراک دارند که معمول‌ترین و رایج‌ترین انواع آن اشتراکات موقعیت (Location) و سن (Age) است. معمولا به دلیل ماهیت راهبردی نزدیک Audience و Segment پس از تعریف اولی، دومی را هم توضیح می‌دهند:

Segment چیست؟

بنابر تعریف گوگل، Segment زیرمجموعه‌ای از داده‌های آنالیتیکس است که به شما اجازه می‌دهد با اختصاصی‌سازی و محدود کردن اطلاعات به رفتارشناسی مخاطبین خود بپردازید. مثلا تصور کنید صاحب یک فروشگاه آنلاین کتاب هستید و می‌خواهید برای دسته‌بندی‌های مختلف خود به نتایج مشخص و روشنی برسید؛ برای مثال می‌توانید Segmentهای زیر را ایجاد کنید:

• کاربرهایی که از بخش کتاب‌های کمک‌درسی دیدن کرده‌اند.
• کاربرهایی که از صفحات مربوط به نویسنده‌ها دیدن کرده‌اند.

با انجام این‌کار و رسیدن به آمار و ارقامی قابل استناد می‌توان با شناسایی نیت اصلی مخاطبان از بازدید وبسایت شما کمپین‌هایی طراحی کرد و باعث افزایش سودآوری شد.

در یکی از زیرشاخه‌های گزارش Audience پارامتری با نام Active Users وجود دارد که با گزارش Real Time تفاوت‌هایی دارد. در این‌جا می‌توانیم با استفاده از فیلتر، تعداد کاربرانی که در مدت یک روز گذشته، یک هفته گذشته، دو هفته گذشته و چهار هفته گذشته از وبسایت بازدید کردند را مشاهده کنیم.

از دیگر زیرمجموعه‌های گزارش Audience می‌توانیم به Lifetime Value اشاره کنیم. این گزارش برای شناسایی مفیدترین راه‌های ارتباطی که به وبسایت ما ختم می‌شود بسیار کاربردی است. تصور کنید هم‌زمان و به‌صورت موازی یک کمپین Email Marketing و یک کمپین اینستاگرامی را آغاز کرده‌اید، پس از گذشت مدتی می‌خواهید بدانید کدام‌ یک ورودی‌های بیشتری را به سایت شما آورده است، به این منظور گزارش Lifetime Value به کمک شما می‌آید تا سودآورترین گزینه را برای هدایت افراد به وبسایت خود انتخاب کنید.

گزارش Acquisition       

این گزارش به‌طور خاص تمرکز خود را محدود به اطلاعاتی راجع به راه‌های ورودی به سایت گذاشته است؛ به این ترتیب که ترافیک ورودی را به‌صورت جزء به جزء بررسی کرده و ‌آن‌ها را ساماندهی می‌کند. به بیان دیگر Acquisition نشان می‌دهد که هر کاربر چگونه وارد وبسایت ما شده است؛ هم‌چنین در این گزارش پارامترهایی نظیر Landing Page و Source و Keyword یافت می‌شود که به‌ترتیب به صفحه‌ای که کاربر از طریق آن وارد سایت شما شده است، وبسایتی کاربر را به سایت شما رسانده و عبارات جست‌وجوشده‌ای که آن‌ها را به سایت شما هدایت کرده است، اشاره دارد.

گزارش Behavior

تعدادی از دسته‌بندی‌های مهم این گزارش عبارت است از:

• Site Content

این گزارش خلاصه‌ای از صفحات وبسایت، مطالب وبلاگ و صفحات ورود و بازدیدهای کلی آن را در اختیار شما قرار می‌دهد.

• Site Speed

یکی از عواملی که به مراجعه‌کننده (مشتری، مصرف‌کننده، خواننده مطلب و …) حس خوبی می‌دهد سرعت بالا آمدن یک سایت است؛ از طرفی هرچه زمان بارگذاری صفحه کمتر باشد برای سئو سایت هم مفیدتر است. این گزارش از گوگل آنالیتیکس به سرعت Loading صفحه می‌پردازد که با بررسی مستمر  آن می‌توانیم سرعت سایت را در حد مطلوبی نگه داریم.

• Site Search

اگر برای وبسایت/وبلاگ خود قابلیت جست‌وجو فراهم کرده‌اید با استفاده از این گزارش می‌توانید از عباراتی که توسط کاربران جست‌وجوشده، از کدام صفحات جست‌وجو آغازشده و … آگاه شوید. اطلاعاتی که از این گزارش استخراج می‌شود می‌تواند بسیار کاربردی باشد؛ برای مثال اگر این جست‌وجوها از محتوای تقریبا یکسانی تشکیل شده باشد می‌توانید با تعریف کردن آن در یک مطلب مجزا و یا حتی پرسش‌های متداول مخاطب را به‌درستی راهنمایی کنید.

گزارش Conversion

این گزارش را شاید بتوان یکی از کلیدی‌ترین و با اهمیت‌ترین گزارش‌ها برای صاحبان کسب و کار به شمار آورد؛ گزارش Conversion با بررسی دقیق فعالیت‌های کاربران مشخص می‌کند که هر کاربر به چه مقدار برای کسب و کار موفق بوده و کارایی داشته است. این موفقیت می‌تواند موارد مختلفی هم‌چون عضویت در سایت، موافقت برای ارسال خبرنامه، اضافه کردن محصول به سبد خرید و نهایی کردن آن باشد. برای استفاده از این سرویس باید هدف‌هایی (Goals) برای آن تعریف شود. این اهداف می‌تواند با توجه به نوع کسب و کار شامل موارد زیر شود:

• زمان اقامتی را برای هر یک از صفحات خود تعریف کنید. (وقتی کاربری از زمان تعیین‌شده عبور کرد، به هدف رسیده‌اید.)
• تعداد بازدید معینی از یک صفحه خاص مانند صفحه محصول تعیین کنید.

در این یادداشت سعی کردم تا آن‌جا که می‌شود به صورت خلاصه و البته مفید از گوگل آنالیتیکس و کاربردهای آن بنویسم؛ در این مطلب از مقالات سایت‌های ahref.com و hubspot بسیار کمک گرفتم ولی توصیه می‌کنم برای یادگیری کامل و جامع این سرویس به سرچشمه اصلی یعنی خود گوگل مراجعه کنید.