قدیم‌ترها شاید در حدود ده یازده سال قبل معمولا به صورت هفتگی مطالبی را تحت عنوان «خودنوشت» از هر آن‌چه که بر من در یک هفته گذشته بود می‌نوشتم؛ با خودکار روی کاغذ قطع بزرگ کاهی!
فارغ از آن‌که برایند هفتگی زندگی‌ام خوب یا بد بود احساسی که پس از این کار داشتم احساس پاکی و طراوت بود! انگار بعد از یک هفته اتاق ذهنم را غبارروبی کرده باشم. قلم و کاغذ محرمان همیشگی بودند؛ رفیقان راه. هر آن‌چه را که امکانش نبود به کسی گفت را می‌شد با این دو به اشتراک گذاشت، از اهداف و آرزوها، ناراحتی و خوشحالی‌ها، غافل‌گیری‌ها و ذوق‌زدگی‌ها، همه و همه را می‌شد با آن‌ها تقسیم کرده و به معنای واقعی کلمه با آن دو احساس «راحتی» کرد. من در آن سال‌ها از نوشتن‌درمانی (Writing Therapy) اطلاع نداشتم ولی ناخودآگاه مشغول این کار بودم. نوشتن‌درمانی که با نام Journal Therapy هم شناخته می‌شود یکی از ابزارهای کاربردی برای «رشد فردی» است که هم می‌تواند به صورت شخصی و مستقل انجام بگیرد و هم به‌صورت گروهی و جمعی.
اولین اصل نوشتن‌درمانی: محدودیت ممنوع!
چیزی که در این دست از نوشته‌ها اهمیت دارد راحت نوشتن است؛ بدون هیچ محدودیت و خودسانسوری. فقط امر «نوشتن» مهم است و آرامش حاصل از آن. نگران چیزی نباشید، به ایرادهای ساختاری، دستوری و حتی غلط‌های املایی فکر نکنید، فقط خودتان از آن یادداشت‌ها خبر دارید. از اتفاقاتی که در طول روز برایتان رخ داده است بنویسید، نسبت به خبرهایی که می‌شنوید، چیزهایی که می‌بینید به صورت مکتوب واکنش نشان دهید و بدون هیچ مرزی، آزاد و رها بنویسید. برای نوشتن‌درمانی الزاما نباید درگیری‌ها و مشکلات ذهنی جدی داشت، در این نقطه از تاریخ که ما متاسفانه و یا خوشبختانه در آن زندگی می‌کنیم در طول روز، هفته و ماه آن‌قدر خبر بد و رویدادهای تلخ می‌بینیم و می‌شنویم که از تمامی ابزارها و راهکارهایی که کمی آرامش برای ما به همراه داشته باشد نمی‌توان چشم‌پوشی کرد و نوشتن‌درمانی یکی از آن‌هاست.
به‌طور کلی هر شاخه‌ای از مجموعه‌ی وسیع هنر به تنهایی می‌تواند به عنوان یک درمان آرامش‌بخش به کار رود؛ برای بسیاری از ما پیش آمده است که پس از یک ضربه‌ی (تروما) احساسی نیاز شدیدی به گوش دادن یک قطعه موسیقی داشته‌ایم، عده‌ای دیگر برای رفع خستگی ذهنی که در طول یک هفته کاری شکل گرفته است زمانی را به فیلم دیدن اختصاص می‌دهند، بعضی‌ها قلم‌مو به دست می‌گیرند و نقاشی می‌کنند و عده‌ای هم می‌نویسند. اهداف یکسان است و ابزارها گوناگون.
مزایای نوشتن‌درمانی چیست؟
چنان‌چه اشاره کردم مهم‌ترین فایده‌ای که نوشتن‌درمانی دارد بدون هیچ شکی، احساس آرامش و آسودگی حاصل از آن است. علاوه بر این، نوشتن‌درمانی می‌تواند در بهبود عملکرد حافظه کوتاه‌مدت، ثبت وقایع مهم روزمره و تمرینی پیوسته برای نوشتن خلاقانه نقش موثری داشته باشد. قبل‌ترها در یادداشتی به پدیده‌ی Overthinking اشاره کرده بودم، فکر کردن بیش از اندازه‌ای که اگر به درستی مدیریت نشود در بلندمدت روی بازدهی و توان عملکردی ذهن تاثیری مخرب می‌گذارد. یکی از روش‌هایی که می‌توان به مقابله با این پدیده پرداخت، نوشتن و آزاد کردن محتویات ذهن است. از دیگر مزایای این متد درمانی آرامش‌بخش می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- بهبود عملکرد رفتاری در روابط اجتماعی
- افزایش اعتماد به نفس
- درمان افسردگی
- کنترل اضطراب
برای نوشتن درمانی نیازی به فضایی خاص است؟ از کجا شروع کنم؟
از هرجایی که احساس راحتی بیشتری دارید! می‌تواند این نقطه بر روی صندلی اتوبوسی باشد که با آن از محل کارتان به خانه بر می‌گردید، می‌تواند کنج کافه‌ای باشد، نقطه‌ی آفتاب‌گیری از خانه و یا هر جای دیگر. مداد و یا خودکاری در دست بگیرید و از روزمره‌تان و یا هر موضوع دیگری که به دغدغه‌ای برایتان بدل شده بنویسید. برای نوشتن‌درمانی نیاز به مقدمات خاصی ندارید، تنها زمانی در روز/هفته را برای آن در نظر بگیرید و نوشتن را شروع کنید؛ اصلا مهم نیست که بیست خط می‌نویسد یا بیست صفحه، از کم نوشتن ابایی نداشته باشید زیرا که ممکن است در شروع نوشتن‌درمانی، یادداشت‌های آن‌چنان بلندی نوشته نشود ولی با تداوم و استمرار این روند به میزان مطلوب خود خواهیم رسید.
موضوعات پیشنهادی برای نوشتن‌درمانی
گاهی ممکن است برای یافتن ایده‌ای برای نوشتن به بن‌بست بخوریم. که البته جای نگرانی نیست، نویسندگان بزرگ هم با این مشکل مواجه بوده‌اند، هرچند که در نوشتن‌درمانی وقایع روزانه آن خوراک اولیه لازم را برای ما فراهم می‌کنند ولی به هر ترتیب احتمال پیدا نکردن موضوعی برای نوشتن همیشه وجود دارد؛ در این مواقع موضوعات زیر می‌تواند کمک کند:
- نامه‌ای به خودتان و یا دیگران بنویسید.
- آزادانه بنویسید. (نوشتن را شروع کنید و هر آن‌چه در لحظه به ذهنتان می‌رسد را یادداشت کنید)
- به صورت فهرست‌وار و موردی بنویسید. (مثلا پنج موسیقی محبوب من، سه مورد از بهترین کتاب‌هایی که خوانده‌ام و از این دست موضوعات موردی)
- وعده غذایی که به تازگی مصرف کرده‌اید را به خاطر بیاورید و سعی کنید از کیفیت و ویژگی‌های آن بنویسید.
یادمان باشد که نوشتن فقط و فقط مخصوص به نویسندگان نیست. نوشتن برای همه است. همه‌ی ما لحظاتی را از زندگی‌مان سپری می‌کنیم که نیاز داریم راجع به آن‌ها حرف بزنیم، از آن لحظات برای دوستانمان تعریف کنیم، عکس و یا ویدئویی از آن را در شبکه‌‌های اجتماعی قرار دهیم و گاهی هم نیاز داریم که آن‌ها را روی کاغذ آورده و به آن‌ها روح بدهیم. «نوشتن» می‌تواند روح دادن و زندگی بخشیدن به لحظاتی باشد که ما تصمیم می‌گیریم با لحظات دیگرمان تفاوت داشته باشند.
در آخر پیشنهاد می‌کنم این یادداشت شخصی از کسی که مصدومیت فیزیکی و افسردگی‌های ناشی از آن چگونه او را به وبلاگ‌نویس و نویسنده‌ای تمام وقت تبدیل کرد را روی وبسایت Medium.com مطالعه کنید.
بنویسید و نوشتن را ادامه بدهید!
